Bijen-en insectenhotels

​

Ongeveer 70% van de solitaire bijen graaft een nest in de grond. 40 soorten (11%) kunnen zowel bovengronds als ondergronds een nest maken. 65 soorten (18%) maken hun nest uitsluitend bovengronds. Deze bovengrondse bijen maken gebruik van gaten in bomen, verlaten insectengangen, merghoudende stengels, holle stengels en takken. Dus ook van bijenhotels om hun nest te maken. Daarnaast maken ook vlinders, lieveheersbeestjes, spinnen en andere insecten gebruik van een insecten of bijenhotel.

 

Vooral door het netjes houden van het landschap hebben de bovengrondse solitaire bijen minder nestgelegenheid. Je doet solitaire bijen en andere insecten een groot plezier met een rommelig (takken, stenen, zand, hout) hoekje in je tuin.

​

Behalve voor nestgelegenheid is een insectenhotel vooral erg leuk. Je kunt de bijen goed bezig zien. Verschillende solitaire bijen zullen hun eitjes leggen en de opening dichtmaken. Ook komen er parasitaire bijen (koekoeksbijen) en wespen op af en zelfs vogels. Het hoort er allemaal bij, dat is biodiversiteit.

​

Deze zoekkaarten laten zien welke solitaire bijen je zou kunnen vinden in je hotel:

• Zoekkaart bewoners bijenhotel van het project Bijen en bloemen in de stad van landschapsbeheer Flevoland en WUR

• Zoekkaart beestentoren.pdf van natuurpunt.be

• In gasten van bijenhotels kun je meer informatie vinden over de hotels en de solitaire bijen.

​

Pieter van Breugel van het boek Gasten van bijenhotels heeft een lezing gemaakt die op YouTube staat: https://www.youtube.com/watch?v=jgsPztSHMes

 

Insecten of bijenhotel maken

​

Maar hoe maak je een insectenhotel? Waar moet je rekening mee houden.

Er zijn veel bouwplannen te vinden op internet, zoals een uitgebreide op de Belgische website:

 

hoe bouw ik een bijenhotel.pdf

​

De hornbach heeft ook een bouwtekening:

https://cdn.hornbach.nl/cmsm/nl/hornbach-insectenhotel-stappenplan.pdf
 

Een insectenhotel functioneert alleen goed onder een aantal voorwaarden.

 

Vereisten insectenhotel

​

​

Wie van plan is nestelgelegenheid aan te schaffen voor bijen of het zelf wil bouwen, kan onderstaand lijstje van vereisten gebruiken om in te schatten of een bijenhotel effectief zal zijn. (Bron: Eis Nederland in artikel van Nature Today)

​

1. De diameter van de boorgangen en stengels varieert tussen de twee en negen millimeter. Hierdoor kunnen verschillende soorten bijen hun nesten maken. Kleinere of grotere gaten trekken nauwelijks bijen.

2. De diepte van de boorgang is liefst lang, zodat er meerdere nestcellen achter elkaar aangelegd kunnen worden.

3. De gaten of stengels moeten aan één kant dicht zijn, anders zullen de bijen er niet in nestelen.

4. De gangen moeten glad zijn vanbinnen. Het gebruikte hout kan daarom het beste hard zijn. Bovendien is dat veel minder gevoelig voor intrekkend vocht.

5. De gaten zitten bij voorkeur dwars op de ‘draad’ (=vezelrichting) zo ontstaan er minder snel scheuren in het hout die de gangen onbruikbaar maken. Maar in voldoende uitgewerkt, hard en gedroogd hout kan dat ook ‘kops’ (=in de vezelrichting) zijn.

6. Zorg dat er een waterdicht (metalen, plastic, rubber) afdakje tegen instromend regenwater is. Bijen nestelen droog en zo gaat ook het hout langer mee.

 

IVN afdeling Heerze-Leende heeft informatie over bijenhotels:

ww.ivn.nl/afdeling/heeze-leende/project-insectenhotels

​

IVN, Annemiek van Dijk: infogram gangdiepte-gangwijdte insectenhotels. Klik hier voor een pdf

​

IVN, Annemiek van Dijk: infogram bewoners bovengrondse gangen. Klik hier voor een pdf

Omgeving

​

Niet alleen de geboden nestelgelegenheid zelf bepaalt hoeveel bijen er de tuin in te lokken zijn, maar ook de directe omgeving is belangrijk voor bijen.

​

1. Plaats het bijenhotel op een zonnige plek, liefst op het zuiden. Bijenhotels op het noorden of onder de bomen worden niet door bijen gebruikt.

2. Vervang een bijenhotel waar weinig activiteit (meer) te zien is. Na een jaar of twee, drie worden veel bijenhotels minder geschikt vanwege scheuren, schimmelvorming en dergelijke. Zet het oude een jaar op een schaduwplek in de tuin, zodat eventuele laatste bewoners het kunnen verlaten.

3. Zorg voor een voedselrijke omgeving met veel inheemse bloemen van het vroege voorjaar tot de nazomer.

4. De meeste bijen sluiten hun nest af met aarde die goed aan elkaar kleeft, met name leem voldoet goed. Wie een heuveltje leem kan aanbieden, zal de bijen nog beter helpen.

​

Meer informatie over bijenhotels kun je hier vinden:

www.bestuivers.nl

​​

Heeft een bijenhotel onderhoud nodig?

​

Ja, bijenhotels hebben ook wat onderhoud nodig. Dick Belgers en Ivo Roessink van de Wageningen universiteit hebben in dit artikel beschreven waarom en welk onderhoud nodig is: https://edepot.wur.nl/517181
Ook geven ze tips om bij het maken van het bijenhotel al rekening te houden met het onderhoud.

Bij het verven van een bijenkast is het belangrijk om een bij vriendelijke verf te gebruiken. Onze verf bevat geen schadelijke stoffen en een minimale hoeveelheid oplosmiddelen. De verf is watergedragen en heeft zijn basis in bewerkte natuurlijke grondstoffen, zoals lijnolie en andere natuurlijke plantaardige oliën. Op https://www.moosefarg.nl/voorbeelden/diervriendelijke-verf/ is veel inspiratie te vinden.

 

Hommelnest bouwen

 

De hommel leeft in tegenstelling tot solitaire bijen in een kolonie. Meeste hommels maken gebruik van een oud muizennest of mollennest in de grond. Andere hommelsoorten gebruiken gaten in bomen of vogelnesten. In de vogelkast of muizenhol moet (oud) nestmateriaal aanwezig zijn. De hommel is namelijk zelf niet in staat om nestmateriaal te verzamelen.

 

De locatie van het nest ligt het liefst in de schaduw omdat de hommel niet houdt van felle zon. Ook moet de locatie droog zijn met goede drainage. Voorbeelden van zulke locaties bevinden zich onder heggen, banken en langs schuttingen of andere afrasteringen. Hommels blijven relatief dicht bij huis dus het liefst moeten er binnen een straal van een kilometer veel bloemen aanwezig zijn.

​

Je kan de hommel helpen door een hommelpot te maken of kijk naar het filmpje: How to make a bumblebee nest box

​

​

Bijenhotels kopen

 

Ook als je een bijenhotel wil kopen zijn moeten de hotels aan deze voorwaarden voldoen. Een aantal winkels zijn gespecialiseerd in bijenhotel. Zoals:

https://bijenhotelkopen.nl

​

Heb je niet zoveel plek voor een groot bijenhotel maar wil je toch wat doen?

​

Je kan ook riet of bamboe in een blikje doen of een boomstammetje met gaten op een droge plek ophangen. Denk er wel aan dat het riet of bamboe minstens 15 cm is en dicht is aan het einde.

Nudge.nl heeft een paar eenvoudige voorbeelden om te maken:

​

eenvoudige bijenhotels, ook leuk om met de kinderen te maken.

​